Ben Japonsam sen de filozofsun -2

Bazen kaçmaktan başka çare yoktur. Hayat üzerinize üzerinize gelmiştir ve siz sadece bir kaçış düşüncesine odaklanırsınız. İnsanoğlunun en mutsuz olduğu andır o an. Ama bir anda hayat, bir bulmacanın eksik parçalarını tamamlarcasına hareket eder ve sizin tıkanmış ruhunuza cesaret verir. Gözlerinize yaşam ışığı dolar. İçinizde atlar koşar, eşsiz gün batımları birbirini izler. Hayat, yapıyor bunu. Nasıl yapıyor diye sormak yanlış. Yapıyor mu, yapıyor.

Japonya’nın en ünlü filozofu Nishida Kitaro her gün Kyoto Üniversitesi’ne giderken bir yürüyüş yaparmış. Daracık ve uzun bir nehir düşünün. Ben diyeyim ki; hayat nehri. Siz deyin ki; yürüyüş işte, abartmayalım. Bu nehirle beraber yürüyormuş Kitaro. Sağdan soldan çiçekler, uzun ağaçlar, kediler, konuşan ağaçlar,  sessiz yapraklar fışkırıyor. Her adımınızı attığınızda ‘hayat da hayat’ diye inliyorsunuz bir anda. Bugün dünyanın her yerinden insan bu filozof yürüyüşünü yapmak için buraya geliyor; Kyoto’ya. Bu yolda insan kendini görüyor. Garip bir sessizlik içinde kendinize doğru yürüyorsunuz. İnsanın kendisiyle buluşması bu kadar mı heyecan verici olur. Dünya küçülüyor da küçülüyor. Ama yepyeni bir dünya büyüyor kalbinizde. Kalbinizi açıyorsunuz. Hayat hem çok zor hem çok güzel. Zorlukların anlamı var. Yeter ki cesaretini kıranlara karşı güçlü dur. Evet, hepimizin zayıf anları olacak ama o zayıf anların değerini bilmekte fayda var. O anlar bizi aslında hayata sıkı sıkı bağlayan anlar. Asla bir kopuş yok.

Kyoto’nun meşhur gizemli Filozof Yolu’nda ikinci kez yürümüş biriyim. Mutluyum ben. Gözyaşlarımı, üzüntülerimi, saçmalıklarımı seviyorum. Ama en çok umutlanmayı seviyorum. Rene, Jason ve ben bu yoldan sonra heyecanla bizi bekleyen çay seramonisine katılacağız. Sabırla evet sabırla karıştırılıyor yeşil çay. Dostluğun ve sempatinin işareti. Göz temasıyla içiyoruz. Güzel geyşamız sanki bir anda içimizdeki boşlukları dolduruyor: Hayat da böyle taze bir çay gibi değil mi... Bilmem; kahve gibi de olabilir !

Kyoto; “On bin Tapınak Şehri” olarak biliniyor. Bin yıldan uzun bir süre Japon İmparatorluğu’nun merkezi olmuş. Japon tarihinin, mimarisinin, geleneklerinin korunup da günümüze ulaştırıldığı enfes bir şehir. Budist ve Şinto tapınakları adam gibi restore edilmiş ve bugün milyonlarca turistin uğrak yeri. Ağaçların sesini, çiçeklerin kokusunu duymak için insanlar buraya koşuyor.

Evet; Japonlar doğayı yaşatıyor. Burda onlara övgü dizmem bile anlamsız. Doğa zaten korunmalı, doğa zaten insanoğlunun temel bir parçası, ona bakılmalı. Peki niçin? “Bir ağaca sarılınca kendimi gezegende iş görüyor, yani bir işe yarıyor gibi hissediyorum” der Rene. “Kuşların cıvıltısını duyunca ellerim, ayaklarım mutlulukla doluyor, harekete geçiyor. Temiz bir sokakta yürüyünce gururlanıyorum” diye devam eder. Peki niçin? Ben de diyorum ki; “Estetikse varlığımızı anlamlı kılan; biz de ressamlar, mimarlar, mühendisler, gazeteciler, doktorlar gibi küçük dokunuşlar yapabiliriz doğaya. Güzellik değil mi bize hayatı cazip kılan, ya da bizi hayata cazip kılan…” Şimdi size çok garip gelebilir ama Japonlar küçücük bir yaprak parçasının bile peşinden koşuyorlar Kyoto’da. Sokaklar, parklar, bahçeler gönül sarayı olmuş. Evde olmuşsun, evin güzel olmuş kaç yazar. Ne ayıp, ne ayıp ‘sadece evim’ diye tutturmak. Sokakta bir ağacı korudun mu örneğin. Evet, ağaçlar korunabiliyor burda. Rüzgara ya da sert kış günlerine karşı. Havadan kapacakları enfeksiyonlara karşı. Gövdeleri hassas bantlarla sargılanıyor. Mümkün, evet mümkün. Hem, kalp açmanın en kolay yolu da doğaya kucak açmak. Biz yapamaz mıyız diye sormuyorum. Sormayacağım. Filozof yolunda diyor ki; sen yürü, bir ışık, bir pırıltı mutlaka yakalayacaksın başka gözlerde, başka kalplerde. Sonra birlikte yürüyeceksiniz. Ve hangi zaman, ve nasıl,,,, bilmem....

Konichiwa... Kalbini aç... -1

Milimetrik hesaplar, küçücük detaylar. İnce bir ruh her şeyi düşünmüş işte. Madem yaşayacağız doğru düzgün yaşayalım değil mi ama. Her gün lanetler okumanın, her gün ölmenin anlamı yok bu dünyada. Örneğin; evden işe, işten eve adam gibi git gel. Sen yeter ki işe git; ben sana otobüsler, trenler, uçaklar yaparım. Sadece evler, arabalar yok bu dünyada. Çiçekler, böcekler, ağaçlar, parklar var. Sen yeter ki sev. Ben sana çiçekler fışkıran, gökyüzünü yırtıp geçen ağaçlar veririm. Sen yeter ki sen ol. Kalbini aç ve tüm gücünle sevmeye çalış.  

Bize filmlerde gösterirler, anlatırlar hep. Biz uzaktakiler; bilmediğimiz hayatlar için ipuçları çıkartmaya çalışırız ama pek de beceremeyiz. Becermek için gidip, dünya gözüyle görmek üstüne bir de derin derin felsefe yapmak gerekiyor. Tam 13 yıl aradan sonra yeniden Japonya’dayım. 13 yılın bir ülke hayatında büyük kilometreler olmadığını deneyimlemiş bir Türk olarak, ‘çok daha bir şey değişmemiştir’ hesabıyla bu minik ama dev insanların arasına tesadüfen daldığımı söyleyebilirim. Her şey tesadüf mü, değil mi tartışması var ya. Onu da burada netleştirdim. Japonya yazılarımı okudukça hissiyat sahibi okurlarım zaten neyin ne olduğunu anlayacaklar.

Şeker kız güzel çizgi filmdi değil mi ama. Star Wars’ın bugün kapısında kuyruklar bitmiyor. Uçan kaz, hep uçsun istedik. Çizgi filmlerdeki gibi olamaz mıydı insanlar. Evler, arabalar hatta aşklar. Biz büyürken sadece çocuk kitaplarımız, oyuncaklarımız, filmlerimiz, dizilerimiz değil hayallerimiz de hafiften çekilmiş hayatımızdan. Ayyy içim şimdi fena sızladı. Oysa bak; o küçümsediğiniz çocuk hayalleriniz bir kente, bir ülkeye modernizm getirebiliyor. Tamam; hızlı trene kafayı takabilirsin de; her yıl bunun en üst modelini yapacağım, insanları daha çabuk gidecekleri yere ulaştıracağım diye uğraşırsan bizim ancak filmlerde olacağını düşündüğümüz şeyler olur. Hayaller gerçek olur. Gerçeğin en sağlam bacağı hayaller değildir de, nedir? Burada demek istiyorum ki; 150 milyon

nüfuslu Japonya; hayalleri ciddiye alıyor. Akıllı bir mühendis bir diğerini buluyor ve olanlar oluyor. Ne mi oluyor?35 milyon nüfuslu Tokyo’dasınız örneğin. Trafik ışıkları tüm engellileri de düşünecek şekilde ayarlanmış. Biz; yeşilde geçerken değişik bir sinyal çalıyor. Görme engelliler o sinyale göre hareket ediyor. Ve bu sinyal her ışıkta değişiyor. Görme engelliler asla yanılmıyor. 35 milyon nüfuslu Tokyo’da karşıdan karşıya geçerken kaos değil, ahenk yaşanıyor. Herkes sırasını biliyor. İnsanlar; nefis kuyruklar oluşturuyor. Her şeyin bir yolu, yordamı var. Mühendislerin hayatı kolaylaştırmak için geliştirdiği her sistem; sokakta yerini alıyor. Eee, insanlar eğitiliyor. Böyle bir şey mümkün.

“Hep mümkünleri konuşalım” diyor Rene. Hiç itirazım yok. Hep mümkünleri konuşalım. Meşhur Şinkanzen’e, o beyaz ata, o uzay trenine, o heyecan veren vagonlara atlayalım da Kyoto’ya gidelim mesela. Bir matcha (maça)içelim, geyşa bir hanımefendi bize “Kalbinizi açın ve sevin” desin. Sevmek neymiş, anlatsın.

16 günlük Japonya seyahatimde Tokyo ve Kyoto’da temaslarda bulundum. Hilal’in Notlarını okuyanlar bilir. Burası bir tur rehberi değil. Burası bir his rehberi. Elbette; bir toplumun çelişkilerini de görür, okursunuz. Ama önce güzellikleri görmekte fayda var. Haydi ruhumuzun biraz tozunu alalım. Kalbimizi açmak ve sevmek neymiş biraz düşünelim.